Balkanisierung

Παρακολουθώ με πολύ ενδιαφέρον τις εξελίξεις στο Σκοπιανό και γενικά την μπαγκλαβοποίηση των Βαλκανίων. Το «παιχνίδι» πλέον παίζεται καθαρά σε γεωπολιτικό ταμπλό. Τι είναι όμως η Γεωπολιτική? Αντιγράφω από την Βικιπαίδεια:

“Η γεωπολιτική είναι η επιστήμη, η οποία εξετάζει, μελετά, αναλύει, ερμηνεύει την:

• αλληλεξάρτηση μεταξύ φύσης/γεωγραφικού χώρου (περιβάλλοντος) και ανθρωπίνων δραστηριοτήτων

• πολιτισμική σχέση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον,
με σκοπό την αξιοποίηση/αύξηση της ισχύος (οικονομικής ή/και στρατιωτικής), στο παρόν και κυρίως στο μέλλον.

Ως επιστήμη, η γεωπολιτική δημιουργήθηκε στις αρχές του 20ου αιώνα και στη συνέχεια διαδόθηκε στην κεντρική Ευρώπη κατά το διάστημα του μεσοπολέμου. Η γεωπολιτική αποτελεί εργαλείο της στρατηγικής με κεντρικό σημείο την εθνική ισχύ και τον έλεγχο μίας γεωγραφικής επικράτειας. Κράτη που είναι ισχυρότερα στην προβολή των ικανοτήτων τους σε μεγαλύτερες αποστάσεις, αποτελούν τα κυρίαρχα κράτη σε κάθε ιστορική περίοδο μέσα στο διεθνές σύστημα. Επομένως, η γεωπολιτική υπονοεί την ύπαρξη διεθνών ανταγωνισμών και υποστηρίζει τη στρατηγική σχεδίαση σε διάφορους τομείς, πχ της στρατιωτικής ισχύος (γεωστρατηγική), της οικονομίας (γεωοικονομία), της δημογραφίας, του περιβάλλοντος, κτλ.”

Ιστορικά, τα Βαλκάνια αφυπνίστηκαν εθνικά τον 19ο αιώνα (επί πέντε αιώνες βρισκόντουσαν υπό τη κατοχή των Τούρκων). Στους Βαλκανικούς Πολέμους (1912-13), τα Βαλκανικά Έθνη «αποτελείωσαν» ότι είχε απομείνει από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Το 1928, ο κόμης Hermann Keyserling υποστήριζε ότι τα βαλκανικά κράτη βρισκόταν ακόμη σ’ ένα είδος «γκρίζας ζώνης» μεταξύ Ευρώπης και Ασίας, υποστηρίζοντας ότι «δεν έχουν ξεπεράσει τα ελαττώματα της Ανατολής, αλλά ούτε κι έχουν κατακτήσει καμιά από τις αρετές της Δύσης». Ο υποτιμητικός γερμανικός όρος Balkanisierung (Βαλκανοποίηση), περιγράφει τον κατακερματισμό μεγάλων πολιτικών ενοτήτων σε μικρά και ασταθή κράτη, τα οποία τείνουν να υποτάσσονται σε σφαίρες επιρροής Μεγάλων Δυνάμεων. Το τέλος των Βαλκανικών Πολέμων σηματοδότησε μια σειρά από μετακινήσεις πληθυσμών. Οι δύο Παγκόσμιοι Πόλεμοι που ακολούθησαν, οδήγησαν σε διαρροές μειονοτικών πληθυσμών, ενισχύοντας κατά αυτό τον τρόπο την εθνική ομοιογένεια των βαλκανικών κρατών.

Το τέλος του ψυχρού πολέμου και η πτώση της Ε.Σ.Σ.Δ., σηματοδότησε τη σημερινή κατάσταση, δηλαδή τη γεωπολιτική του χάους. Πόλεμοι, εθνικιστικά μίση, οικονομική (εξαθλίωση), κοινωνική και πολιτική αβεβαιότητα, αλλαγή των συνόρων και νέα μεταναστευτικά ρεύματα.

Η «μάχη» διαδραματίζεται σε δύο ταμπλό. Από τη μια η προσπάθεια της διπλωματίας να διαπραγματευτεί ότι καλύτερο για το έκαστο έθνος και από την άλλη η προσπάθεια επαναχάραξης των συνόρων, κάτι που στο δικό μου το μυαλό, μόνο με πολεμική σύρραξη μπορεί να επιτευχθεί.

Η εδαφική ακεραιότητα και ο σεβασμός των μειονοτήτων, φαντάζει σε πρώτη φάση ένα ιδανικό σενάριο.

ΣΥΜΦΩΝΕΙΤΕ ΚΥΡΙΕ ΜΠΟΥΣ?

Πηγές:

Δημήτρης Τ. Άναλις, "Βαλκάνια 1945-1960. Η κατάληψη της εξουσίας", ΙΩΛΚΟΣ, 2005.
http://www.balkanalysis.com/
http://www.lib.msu.edu/sowards/balkan/
http://www.csees.net/