Κυρίες και Κύριοι ο Peter Mc Laren
Ο Πίτερ ΜακΛάρεν... γεννήθηκε στο Τορόντο του Καναδά τον Αύγουστο του 1948. Η δουλειά του πάνω στην εκπαίδευση έχει οδηγήσει σε επαναστατικές εξελίξεις στους τομείς της παιδαγωγικής θεωρίας και πράξης. Τέσσερα από τα βιβλία του (έχει γράψει πάνω από 30 βιβλία) έχουν κερδίσει Βραβεία Επιλογής της Αμερικανικής Ενωσης Κριτικών Παιδαγωγικών Σπουδών ως εξαίρετα βιβλία πάνω στην εκπαίδευση. Το βιβλίο του Η Ζωή στα Σχολεία έχει χαρακτηριστεί ως ένα από τα 12 πιο σημαντικά συγγράμματα παγκοσμίως στο πεδίο της παιδαγωγικής θεωρίας, πολιτικής και πρακτικής από μια διεθνή επιτροπή ειδικών που συγκροτήθηκε από τη Σχολή Κοινωνικών και Οικονομικών Επιστημών της Μόσχας. Επιπροσθέτως, σε πολλές χώρες της Λατινικής Αμερικής, καθώς και στη δική του πατρίδα, τον Καναδά, πανεπιστήμια έχουν δημιουργήσει Ινστιτούτα Peter McLaren, προκειμένου να προωθήσουν την κατανόηση του έργου του μεταξύ των παιδαγωγών και των ακτιβιστών.
Ακολουθεί συνέντευξη στον Χρόνη Πολυχρονίου που δημοσιεύτηκε στο ένθετο "ΕΙΚΟΝΕΣ" της εφημερίδας "ΕΘΝΟΣ":
"Τα μακριά ξανθά μαλλιά του, τα σκληρά γένια και τα 
στρογγυλά, σε στυλ Τζον Λένον, γυαλιά του, κάνουν τον Πίτερ ΜακΛάρεν να μοιάζει με αστέρι της μουσικής ή του κινηματογράφου. Δεν είναι τίποτα από τα δύο - αν και έκανε μια επιτυχημένη είσοδο στον χώρο του θεάματος παίζοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στην πρόσφατη ταινία της Τζούλι Ζινγιόνγ Κανγκ Η Απελευθέρωση της Καθημερινής Ζωής. Ο Πίτερ ΜακΛάρεν είναι, αντιθέτως, ένας ριζοσπάστης μαρξιστής καθηγητής στην Παιδαγωγική Σχολή του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Λος Αντζελες (UCLA), ένας αναγνωρισμένος διεθνώς παιδαγωγός και εκ των κορυφαίων αρχιτεκτόνων της κριτικής παιδαγωγικής. Ενώ η δουλειά του στην εκπαίδευση του έχει χαρίσει διεθνή αναγνώριση και σεβασμό, ο Πίτερ ΜακΛάρεν έχει επίσης το προνόμιο να είναι ο στόχος μιας κακόβουλης καμπάνιας δεξιών οργανώσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ενας ακραία συντηρητικός φοιτητικός σύλλογος τον έχει ονομάσει τον «πιο επικίνδυνο καθηγητή στο UCLΑ» (από μια λίστα με 30 καθηγητές, οι οποίοι, σύμφωνα με την εν λόγω ομάδα, καθοδηγούν τον αγώνα από τη μεριά των διανοουμένων ενάντια στον καπιταλισμό και τον αμερικανικό τρόπο ζωής), υποδεικνύοντας την προσωπική ιστοσελίδα του, στην οποία φιγουράρουν κόκκινα αστέρια, οι φωτογραφίες των Τσε Γκεβάρα, Μαρξ, Ρόζα Λούξεμπουργκ, Γκάντι και Αφροαμερικανών επαναστατών, τη συμμετοχή του σε μια «δεξαμενή σκέψης» της Βενεζουέλας την οποία συγκρότησε ο πρόεδρος Ούγκο Τσάβες, τα τακτικά ταξίδια του σε μέρη όπως η Κούβα και φυσικά τα γραπτά του, τα οποία είναι πράγματι απροκάλυπτα αντικαπιταλιστικά, αντιιμπεριαλιστικά και υπέρ του σοσιαλισμού, ως τους λόγους για τους οποίους η παρουσία του στο αμερικανικό πανεπιστήμιο συνιστά απειλή για τις αμερικανικές αξίες και τον αμερικανικό τρόπο ζωής!
Ο καθηγητής Πίτερ ΜακΛάρεν μαζί με τη συνεργάτιδά του Νατάλια Τζαραμίλο (φωτό) μας μίλησαν για την εκπαίδευση και την πολιτική.
Εικόνες: Θεωρείστε ένας από τους κορυφαίους στον κόσμο ριζοσπάστες εκπαιδευτικούς λειτουργούς. Τάσσεστε υπέρ μιας κριτικής παιδαγωγικής καθοδηγούμενης από έναν μαρξιστικό ανθρωπισμό και αντιμετωπίζετε την εκπαίδευση ως πολιτική πράξη. Πείτε μας
λίγα πράγματα για τη δουλειά σας και το τι συνεπάγεται η κριτική παιδαγωγική;
Πίτερ ΜακΛάρεν: Η κριτική παιδαγωγική γεννήθηκε με το έργο του Βραζιλιάνου εκπαιδευτικού Πάουλο Φρέιρε. Είναι μια θεωρία και πρακτική του να βοηθάς τους μαθητές να αποκτήσουν κοινωνική συνείδηση. Είναι μια διδακτική και μαθητική προσέγγιση που
ψάχνει να κατανοήσει το νόημα, τις αιτίες, το κοινωνικό πλαίσιο, την ιδεολογία και τις επιπτώσεις κάθε πράξης, γεγονότος, διαδικασίας και οργάνωσης.
Στη δουλειά μου ξεκίνησα να χρησιμοποιώ μια βορειοαμερικανική διασκευή της κριτικής παιδαγωγικής, ένα εκλεκτικιστικό μείγμα από τις δουλειές των Τζον Ντιούν και Μιλς Χόρτον. Αργότερα προσπάθησα να ενσωματώσω στο εν λόγω μείγμα περισσότερο
σύγχρονους Βορειοαμερικανούς στοχαστές - φεμινιστές και ποικίλους άλλους θεωρητικούς, πολλούς από τις λατινοαμερικανικές και αφροαμερικανικές κοινότητες διανοουμένων. Μετά ξεκίνησα να ενσωματώνω στο έργο μου τον Γκράμσι και κυρίως δυτικούς μαρξιστές
στοχαστές. Εντούτοις, στο πιο πρόσφατο παρελθόν, προσπάθησα να> γίνω πιο συστηματικός στην προσέγγισή μου διαβάζοντας και συζητώντας με διαφορετικούς θεωρητικούς της κριτικής παιδαγωγικής, φιλόσοφους και ακτιβιστές παγκοσμίως, κάποιοι από τους
οποίους προέρχονται από διαφορετικές παραδόσεις, αλλά οι περισσότεροι εξ αυτών τρέφουν μεγάλη συμπάθεια στον αγώνα για τον σοσιαλισμό.
Εικόνες: Στη Λατινική Αμερική, όπου οι θεωρίες σας είναι ιδιαιτέρως δημοφιλείς μεταξύ των εκπαιδευτικών, ο όρος «επαναστατική
κριτική παιδαγωγική» χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει τη δουλειά σας. Είναι αυτός ένας ακριβής ορισμός;
Πίτερ ΜακΛάρεν: Ναι, τώρα χρησιμοποιώ τον όρο «επαναστατική κριτική παιδαγωγική». Βασικά, η επαναστατική κριτική παιδαγωγική διατυπώνει θεμελιώδη ερωτήματα για την Παιδεία και την πολιτική, όπως τα ακόλουθα: Ποιος επωφελείται από το εκπαιδευτικό σύστημα στην παρούσα μορφή του; Ποιος επωφελείται από τους υπάρχοντες εκπαιδευτικούς μηχανισμούς; Ποιος υποφέρει; Ποιων τα συμφέροντα
εξυπηρετούν οι υπάρχουσες παιδαγωγικές πρακτικές; Ποια είναι η σχέση μεταξύ των παιδαγωγικών πρακτικών και της εκπαίδευσης ως συστήματος κοινωνικής διαμεσολάβησης και της αναπαραγωγής του συστήματος της καθεστηκυίας τάξης (π.χ. του κεφαλαιοκρατικού); Γιατί τα οικονομικά δικαιώματα δεν εντάσσονται στις Ηνωμένες Πολιτείες στον ευρύτερο διάλογο γύρω από τα ανθρώπινα δικαιώματα; Πώς μπορεί η εκπαίδευση να παίξει έναν ρόλο (απαραίτητο, αλλά, αλίμονο, όχι επαρκή) στην κοινωνική επανάσταση; Ο,τι σας ανέφερα δεν αποτελεί αναλυτική περιγραφή της κριτικής παιδαγωγικής, αλλά απλώς μια ευρετική απόδοση των βασικών στόχων της.
Εικόνες:Εάν η κριτική παιδαγωγική είναι μια μορφή πολιτικού ταξικού αγώνα, ποιες προκλήσεις και ποιους κινδύνους ενέχει το να την εφαρμόζεις στον χώρο διδασκαλίας ενός από τα επιφανέστερα πανεπιστήμια στο κορυφαίο καπιταλιστικό έθνος του κόσμου;
Πίτερ ΜακΛάρεν:Υπάρχουν πολλές προκλήσεις και κίνδυνοι. Μα η εκπαίδευση εάν δεν έχει να κάνει με το να ρισκάρεις, τότε δεν αξίζει να την ακολουθήσεις ή να εμπλακείς σε αυτήν. Οι κίνδυνοι για έναν καθηγητή είναι το να χάσει τη θέση διδασκαλίας που κατέχει.
Υποθέτω πως πρόκειται για ένα είδους τίμημα που πρέπει να πληρώσω. Αλλά έχω υπάρξει ιδιαίτερα τυχερός στο ότι η διεύθυνση του πανεπιστημίου δεν έχει μέχρι σήμερα προσπαθήσει να με φιμώσει αν και έχω προειδοποιηθεί πως βρίσκομαι υπό προσεκτική
παρακολούθηση. Μολαταύτα, αυτό που κάνει την κατάσταση περισσότερο επικίνδυνη είναι πως τώρα η κυβέρνηση Μπους έχει εκ του νόμου την εξουσία να τιμωρεί τους επικριτές και τους αντιπάλους της με τρόπους που οι προηγούμενες κυβερνήσεις δεν είχαν στη διάθεσή
τους. Οχι, δεν πιστεύω πως θα «εξαφανιστώ» και θα βρεθώ σε μια φυλακή ανακρίσεων της CIA στην Πολωνία (εάν ήμουν μουσουλμάνος, βέβαια, αυτό θα άλλαζε σημαντικά), αλλά η κυβέρνηση Μπους έχει δημιουργήσει ένα κλίμα φόβου που δημιουργεί μια σχέση μετωνυμίας μεταξύ των πολιτικά αντιφρονούντων και των όσων συμπαθούν τους τρομοκράτες.
Εικόνες: Πώς απαντάς στους επικριτές σου, πολλοί από τους οποίους έχουν εξαγριωθεί για την παρουσία σου σε ένα μεγάλο
αμερικανικό πανεπιστήμιο και σε αποδοκιμάζουν για το γεγονός ότι, από τη δική τους οπτική γωνία, πολιτικοποιείς τους
φοιτητές και τους μετατρέπεις σε θιασώτες μιας επαναστατικής ιδεολογίας;
Πίτερ ΜακΛάρεν: Να σου πω, η κριτική παιδαγωγική δεν αποτελεί κατήχηση. Ποτέ δεν προωθώ την πολιτική μου ιδεολογία στους φοιτητές. Δημιουργώ μαζί με τους φοιτητές ένα πλαίσιο διδασκαλίας στην τάξη, έτσι ώστε να είναι ελεύθεροι να θέτουν ερωτήσεις. Είναι ένας χώρος εμπιστοσύνης και διαλόγου. Η κριτική παιδαγωγική είναι αντάρτικη στο ότι έχει μια προνομιακή προαίρεση για τους φτωχούς και
τους καταπιεσμένους, και βασίζεται στον αγώνα για κοινωνική δικαιοσύνη. Αλλά δεν απευθύνεται μόνο σε φοιτητές με αριστερά πολιτικά ιδεώδη. Η κριτική παιδαγωγική καλεί τους φοιτητές να αναλύσουν κριτικά κοινές εμπειρίες, να κάνουν το αλλόκοτο
οικείο και το οικείο αλλόκοτο. Προσπαθεί να καταστήσει το πολιτικό στην καθημερινή ζωή πιο παιδαγωγικό και το παιδαγωγικό περισσότερο πολιτικό. Δεν καταλαβαίνω γιατί η Δεξιά φοβάται τόσο πολύ τη διδασκαλία μου. Προσωπικά ανησυχώ για τον εντεινόμενο φασισμό σε αυτήν τη χώρα, κυρίως τον χριστιανικό φασισμό. Ανησυχώ για ομάδες χριστιανών φονταμενταλιστών, οι οποίες ανακατεύουν μερικώς χριστιανικά διδάγματα με αμερικανικό εθνικισμό, νεοσυντηρητική ιδεολογία και ισχυρά επιχειρηματικά συμφέροντα. Αυτό κάποιοι
το έχουν περιγράψει ως μια νέα πολιτική θρησκεία που επιχειρεί να αναλάβει τον ρόλο κυρίαρχου δόγματος και να δημιουργήσει μεγαλο-εκκλησίες που καλλιεργούν μια ανδροκρατούμενη αίρεση, της οποίας γυναίκες και παιδιά παραμένουν υποχείρια, όπου οι
αρσενικοί ηγέτες μιλούν απευθείας με τον Θεό, μια χριστιανική ραδιοτηλεοπτική αυτοκρατορία με βλέψεις τελικώς να πάρει τον έλεγχο της αμερικάνικης ίδιας της κυβέρνησης.
Εικόνες: Ταξιδεύετε και δίνετε διαλέξεις σε όλο τον κόσμο και κυρίως στη Λατινική Αμερική, όπου έχετε ένα τεράστιο κοινό. Ενα ινστιστούτο Peter McLaren πρόκειται να συσταθεί στην Αργεντινή, υπάρχει ήδη ένα στο Μεξικό και ένα στον Καναδά. Πώς βλέπετε τις πρόσφατες πολιτικές εξελίξεις στη Λατινική Αμερική; Είστε αισιόδοξος;
Πίτερ ΜακΛάρεν: Δεν είμαι αισιόδοξος, αλλά τρέφω ελπίδες. Θαυμάζω την ηγεσία του προέδρου Ούγκο Τσάβες της Βενεζουέλας, τον οποίo είχα την ευχαρίστηση να γνωρίσω. Ο Τσάβες ασκεί σημαντική αρχηγία και ακολουθεί τον δρόμο της ενδογενούς ανάπτυξης για να σπάσει την εξάρτησή του από το κεφάλαιο και να αντικρούσει τον νεοφιλελευθερισμό με ένα πραγματικά σοσιαλιστικό εναλλακτικό πρόγραμμα. Ο Τσάβες και ο Εβο Μοράλες της Βολιβίας παίζουν έναν γενναίο ρόλο στον τερματισμό της κουβανέζικης απομόνωσης. Εάν η
Βολιβαριανή Επανάσταση διαδιδόταν σε περισσότερα μέλη της Μερκοσούρ, τα εναλλακτικά σοσιαλιστικά προγράμματα θα ήταν μοναδικά σε κάθε χώρα και στον πυρήνα τους θα θεμελιώνονταν στη συμμετοχική δημοκρατία. Είναι ξεκάθαρο πως σε κάθε
σοσιαλιστική επανάσταση οι άνθρωποι πρέπει να μεταμορφώνονται μέσω της δικής τους δραστηριότητας και της ανάπτυξης νέων ικανοτήτων. Δεν έχει να κάνει απλώς με την οικονομική ανάπτυξη, αλλά με την ανθρώπινη ανάπτυξη.
Η Νατάλια Τζαραμίλο... γεννήθηκε στην Κολομβία. Σπούδασε στο Harvard και ολοκλήρωσε τη διδακτορική διατριβή της πάνω σε θέματα παιδαγωγικής στο UCLA, υπό την εποπτεία του Πίτερ ΜακΛάρεν. Μαζί του συνέγραψε το πρόσφατα εκδοθέν βιβλίο με τίτλο
"Παιδαγωγική και Παραγωγή στον Καιρό της Αυτοκρατορίας". Διδάσκει παιδαγωγική στο Πανεπιστήμιο Περντού, ενώ δραστηριοποιείται πολλά χρόνια στα αντιιμπεριαλιστικά κινήματα της Λατινικής Αμερικής.
Νατάλια Τζαραμίλο: Ο Πίτερ και εγώ εξετάζουμε τις πολιτικές της εκπαίδευσης εντός των ΗΠΑ και στο εξωτερικό ενάντια στο σκηνικό της παγκοσμιοποίησης του κεφαλαίου, του ιμπεριαλισμού και της οικοδόμησης αυτοκρατοριών. Η ανάλυσή μας μας οδηγεί κατευθείαν στο ζήτημα της παιδαγωγικής και της πρακτικής στην εκπαίδευση. Εφαρμόζουμε τις βασικές αρχές
της μαρξιστικής ανθρωπιστικής παράδοσης σε αυτό που ονομάζουμε «επαναστατική κριτική παιδαγωγική», μια φιλοσοφικά καθοδηγούμενη διαλεκτική της παραγωγής, διαμορφωμένη προκειμένου να βοηθά δασκάλους και μαθητές να αντιλαμβάνονται τη συγκεκριμένη αυθεντικότητα των τοπικών εμπειριών μέσα στην παγκόσμια ολότητα που υπάρχει στις κοινωνικές σχέσεις.Εικόνες: Βλέπετε τις ΗΠΑ ως μια αυτοκρατορία;
Νατάλια Τζαραμίλο: Ναι, και πρέπει να αντιμετωπίζουμε τις ΗΠΑ όχι μόνον ως μια αυτοκρατορία, αλλά και ως ένα ιμπεριαλιστικό σύστημα. Ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός προσπάθησε κάποτε να συγκαλύψει τις πτωτικές τάσεις των κερδών μέσω της απόσπασης υπερκερδών από περιοχές που εκμεταλλευόταν στο εξωτερικό, αλλά η πτωτική τάση των κερδών είναι αυτή που τώρα οδηγεί την κεφαλαιοκρατική αποστολή ιμπεριαλιστικής επέκτασης. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια κατάσταση μόνιμου γεωπολιτικού πολέμου στη Μέση Ανατολή και σε μια σειρά από πρωτοβουλίες και σχέδια που στοχεύουν στο να διασφαλίσουν την οικονομική, στρατιωτική και ιδεολογική κυριαρχία των ΗΠΑ στον κόσμο. Επομένως, αυτό που βιώνουμε τώρα είναι μια κυριολεκτικά αιματοβαμμένη πάλη για τις πλουτοπαραγωγικές πηγές και την ιδιωτικοποίηση του δημόσιου τομέα σε πρώην κυρίαρχα έθνη, συνδυασμένη με ένα ιδεολογικό πρόγραμμα σχεδιασμένο να προμοτάρει μια δημοκρατία τύπου ΗΠΑ που υποστηρίζεται φυσικά μόνο εάν εξυπηρετεί οικονομικούς και γεωστρατηγικούς στόχους."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου